Δεν υπάρχει ράπτης χωρίς έριον και έριον χωρίς πρόβατα!
Αν θέλουμε να βρούμε ρούχα στη μια ή την άλλη γλώσσα θα πρέπει να βρούμε πρώτα μαλλί! Το μαλλί υπάρχει στα λινά υφάσματα, υπάρχει στα μαλλιά μας και στις μπούκλες τους αλλά υπάρχει και στα πανάρχαια λάναρα που το υφαίνουν Πηνελόπες δηλαδή υφάντρες. Το μαλλί δεν υπάρχει όμως στα πρόβατα από τα οποία θα πρέπει να προέρχεται. Στα πρόβατα αλλά και τα αρνιά και ιδιαίτερα στα ερίφια θα βρούμε όμως εύκολα έριον.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως τα ρούχα, ο ράπτης, η ραφίς, η ραπτική ακόμα και η πρετ α πορτέ έχουν κοινό γράμμα το ρ που δεν είναι άλλο από ρ των προβάτων. Τα πρόβατα προυπάρχουν των ραπτών γιατί χωρίς αυτά δεν θα υπήρχε ούτε έριον ούτε ραπτική. Προιόν ραπτικής είναι τα φορέματα, τα dress, τα ρούχα, τα ράσα και τα ράματα. Δεν χρειάζεται μεγάλη δυσκολία για να βρούμε έριον σε λέξεις όπως μπέρτα, κα(μ)παρτίνα. σαρίκι, γραβάτα και ζαρτιέρα, εσάρπα. Όπως θα δούμε ακόμα και όταν δεν υπάρχει έριον στα φορέματα θα υπάρχει μαλλί όπως στα λινά υφάσματα, την χλαμύδα, το πουλόβερ –που περιέχει και το πλέξιμο- το φουλάρι, το καλσόν που καλύπτει και την κελεμπία! Αν οι υποψίες μας αποδειχτούν βάσιμες τότε πρόκειται για ένα θαύμα, μια πλεκτάνη της γλώσσας ή ένα μυστήριο ανεξήγητο.
Στην Οδύσσεια του Ομήρου ο Τηλέμαχος φτάνει στην Σπάρτη για να βρει τον Μενέλαο, τον βασιλιά, να μάθει αν ζει ο πατέρας του. Πέφτει με τον συνοδό του το Πεισίστρατο στους γάμους των παιδιών του Μενέλαου -δεν λέει ποιος είναι. Ξαφνικά όταν ο βασιλιάς που άρχισε τον Τρωικό Πόλεμο για να φέρει πίσω την γυναίκα του μιλάει για τον πατέρα του Τηλέμαχου που θα τον κλαίει ο πατέρας του και η εχέφρων Πηνελόπη, ένα δάκρυ κυλάει από βλεφάρων χάμαδις και ο γιος του Οδυσσέα σκουπίζει τα μάτια του με την πορφυρή του χλαίνη.
Τότε από τον μυρωμένο της θάλαμο που ήταν πιο ψηλά στο σπίτι βγήκε η Ελένη, η γνωστή μας η Ωραία Ελένη, ίδια η χρυσηλάκατη Αρτεμις. Η Αδρήστη της έβαλε μια ωραία πολυθρόνα και η Αλκίππη της έφερε έναν τάπητα μαλακού ερίοιο. Μια δούλη η Φυλώ έφερε έναν αργυρό τάλαρο, τον γνωστό στα σημερινά χωριά της Ηπείρου ντάλαρο, ένα πανέρι που της είχε χαρίσει η Αλκάνδρη η δάμαρ, η συνευνή αν θέλετε η γκόμενα ή το κορίτσι, το ταίρι του Πολυβίου της Θήβας της Αιγύπτου. Αυτή είχε χαρίσει στην Ελένη και μια χρυσή ρόκα και ένα αργυρό τάλαρο με χρυσά χείλη. Αυτό έφερε η Φυλώ η αμφίπολος στην Ελένη γεμάτο νήμα ομορφοδουλεμένο, και πάνω του η χρυσή ρόκα με, ιοδνεφές είρος, δηλαδή μαλλί μενεξεδένιο.
Αυτό το είρος, το έριον δεν είναι άλλο από το hair, τα μαλλιά των σημερινών άγγλων, το σκανδιναβικό har το γερμανικo-δανικό haar! Αυτό είναι μια ανακάλυψη τρομακτική όσο και είναι αλήθεια. Προτού αναρρωτηθούμε πως βρέθηκε το μαλλί που έγνεθε στην Σπάρτη η Ωραία Ελένη στην Σκανδιναβία ας βεβαιωθούμε πως είναι αυτό το ίδιο! Τα μαλλιά του Οδυσσέα σε άλλο σημείο της Οδύσσειας (Δ 150) είναι χαίται!
Στην Οδύσσεια ξανά (Σ 314) ο Οδυσσέας έχει γυρίσει στην Ιθάκη, έχει αναγνωριστεί από τον Τηλέμαχο αλλά είναι ντυμένος ως ζητιάνος και τον περιπαίζουν. Ετοιμάζεται να εξοντώσει με τον Τηλέμαχο τους μνηστήρες που στέλνουν δώρα στην Πηνελόπη πιέζοντας την να διαλέξει κάποιον για άντρα της. Εκείνη, πάει στο δωμάτιο της όπου την περιμένουν τα δώρα και οι μνηστήρες ανάβουν φωτιέςκαι το ρίχνουν στο χορό και την ιμερόεσσαν αοιδήν, το γλυκό, ερωτικό τραγούδι περιμένοντας το βράδυ. Ο Οδυσσέας το βράδυ είναι με τις δούλες γύρω από μια φωτιά με δαδιά. Αυτές φαίνεται πως τον πειράζουν καθώς του αναδεύουν την φωτιά. Εκείνος τις καλεί να πάνε στα δώματα της βασίλισσας και να γνέσουν με τις ρόκες τους μαλλί για να την ευχαριστήσουν (είρια πείκετε χερσί, του λέει)..
Φαίνεται πως καθώς ο Οδυσσέας είναι ντυμένος ζητιάνος οι τολμηρές δούλες τον πειράζουν αμοιβηδίς, πότε η μία και πότε η άλλη. Η Μελανθώ θα τον βρίσει μετά από αυτό πολύ άσχημα λέγοντας τον μωραμένο και ξεδιάντροπο, και να πάει αλλού να κοιμηθεί γιατί θα βρεθεί κανένας να τον πετάξει έξω μες τα αίματα. Η Μελανθώ αισχρώς ενένιπε (του την είπε άσχημα). Ηταν καλλιπάρηος, ωραιομάγουλη (!), όμορφη και παρότι την είχε μεγαλώσει η Πηνελόπη σαν κόρη της δεν τράβαγε και κανένα ζόρι, δεν είχε πόνο στην καρδιά με την κατάσταση της Πηνελόπης, αντίθετα Ευρυμάχω μισγέσκετο και φιλέεσκεν, δηλαδή τραβολογιόταν, κοιμόταν, έσμιγε με τον Ευρύμαχο - έναν από τους μνηστήρες.
Αυτή η σκηνή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για το γνέσιμο, τα ήθη της εποχής και το ρόλο του ερίου στην Ιστορία. Ενδιαφέρον έχει και η απάντηση που έδωσε ο πολήμυτις ζητιάνος –Οδυσσέας σ αυτό το αναιδές πορνίδιο. Την κύτταξε υπόδρα και της είπε: “ή τάχα Τηλεμάχω ερέω, κύον, οι’ αγορεύεις, κείσ’ ελθών, ίνα σ΄αύθι δια μελεϊστί τάμησιν” που μπορεί και να σημαίνει. “Τώρα θα δεις σκύλα, πάω στον Τηλέμαχο να του πω τι λες να σε κάνει κομματάκια”. Πράγμα που τις έκανε να τρομάξουν και να φύγουν.
Το γεγονός ότι οι δούλες γελάσαν μετά από αυτό που τους είπε ο Οδυσσέας κοιττάζοντας η μία την άλλη μπορει και να σημαίνει πως είπε κάτι κακό, δηλαδή σαν “πήγαινε να παίξεις με την ρόκα σου”. Αλλωστε η κατάσταση είναι τεταμένη και οι βρισιές έρχονται και πάνε. Λίγο αργότερα ο Ευρύμαχος θα τον βρίσει θυμωμένος.
Το μαλλί των μαλλών είναι μαλακό τα μάλα
Το έριον ή αν θέλετε το hairιον, που υπάρχει όπως είδαμε στα φορέματα φαίνεται να έχει μια ουσιαστική διαφορά από τον μαλλόν, το μαλλίον που είναι πιο …μαλακό! Το έριον, η έρις, η Ερινύς περιέχουν την οργή του ρ την σκληρότητα της τρίχας του τράγου και του κριού που δεν είναι μαλακές όσο οι μπούκλες. Τόσο οι μπούκλες όσο και η κάλτσες αλλά και η κελεμπία, το καλσόν και τα ρούχα που καλύπτουν θα μας οδηγήσουν μέσα από τον απίστευτο – και διεθνή- συνειρμό της γλώσσας στην κλωστή και από κει στο ρήμα κλώθω που σημαίνει γνέθω από όπου και το γνέμα, το νήμα από το οποίο προέρχονται τα ενδύματα. Αλλωστε όταν ντύνουμε καλύπτουμε κάτι.
Το ντύσιμο υπάρχει στο dress αλλά με περισσότερη σαφήνεια υπάρχει το κλώθω στα αγγλικά cloth-s! Tα ρούχα ως καλλύμματα θα βρεθούν στην γερμανικής ως kleidurg, στην σουηδική ως klader, την δανική ως klaedning και την νορβηγική ως klending. H Κλωθώ, κλώθει όπως η κλώσσα το νήμα, την κλωστή της ζωής! Είναι μία από τις τρεις Μοίρες και γνέθει το παρόν όπως η Λάχεσις όσα έλαχαν σο παρελθόν και η Ατροπος όσα δεν γνωρίζουμε, τα μέλλοντα.
Το μαλλίον μαλλάσεται και είναι μαλακό. Η μαλακία είναι η μαλακότης αλλά και το αναφλάν –μαλλάσειν- το αιδοίον. Αυτή την μαλακότητα θα την βρούμε και στην γαλήνη της θάλασσας που είναι επίσης μαλακία. Το μαλάκιον ή μαλακόν είναι απαλό ρούχο. Αυτή η απαλότητα υπάρχει στα λινά ρούχα, την χλαίνη, την χλαμύδα αλλά και το σλιπ, την φανέλλα τις κάλτσες, το κολάν. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι πως οι λέξεις μάλα, μάλιστα, μάλλον έχουν την έννοια του πολύ με τον ίδιο τρόπο που το αχώριστο μόρον ερι- επιτεινουν, μεγαλώνουν την έννοια των λέξεων στο οποίο προστίθεται ερι-τιμος, εριθηλής, ερικυδής (έχων μεγάλη δόξα) , εριβρεμέτης, ο Δίας όταν θυμώνει και βροντάει με δύναμη.
Την σκληρότητα, την σφοδρότητα και την αγριάδα, την τραχύτητα του ερίου θα την συναντήσουμε και σε λέξεις όπως ο έριθος, ο εργάτης, ο γεωργός, τον έρινο, τον άγριο βασιλικό, τον ερινεό που είναι η αγριοσυκιά αλλά βέβαια και την έριδα. Η έρις υποκρύπτεται και στην λέξη έρως που δεν είναι μια απλή αγάπη ή θέληση που υπάρχει στην φιλία και το φιλώ αλλά σφοδρό, ένθερμο πάθος κυρίως σαρκικό, υπερβολική χαρά στον Αίαντα του Σοφοκλή και ανίκητος στην Αντιγόνη. Στον Αισχύλο (Χοηφόροι 600) υπάρχει ένας θηλυκρατής απέρωτος έρως που μπορεί και να σημαίνει πως “της γυναίκας η καρδιά είναι μια άβυσσος”, αφού “ο πόθος, ο έρωτας της γυναίκας είναι απέρωτος, ακράτητος τόσο στα θηρία όσο και στους ανθρώπους (κνωδάλων τε και βροτών). Ακόμα και το ρήμα ερώ θα πρέπει να σημαίνει πιο δυνατή, έντονη ομιλία από το ομιλώ ή τα λέγω.
Από μαλλί ήταν και οι χιτώνες των ελλήνων που φορούσαν κάτω από την χλαίνη. Η χλαίνα ήταν πιο βαρύ ρούχο μανδύας, πανωφόρι. Στην Οδύσσεια (Ε232) η Καλυψώ χαίρεται τον έρωτα με τον Οδυσσέα σε μια σπηλιά πριν εκείνος φύγει.Η Καλυψώ είναι μία νύμφη, κόρη του Ατλαντα και ονομάστηκε έτσι επειδή τον έκρυψε στην νήσο Ωγυγία. Όταν έρχεται η ροδοδάχτυλη αυγή ο ο Οδυσσέας φόρεσε τον χιτώνα του και την χλαίνη του και κείνη έννυτε αργύφεον φάρος, ένα μακρύ άσπρο φόρεμα, λεπτό και χαρίεν με ζώνη στη μέση και χρυσή καλύπτρην εφύπερθε στο κεφάλι, ένα είδος μαντηλιού από λεπτό ύφασμα που έπεφτε στους ώμους και λεγόταν και κρήδεμνον.
Η ζώνη πρέπει να ήταν από δέμα διακοσμημένη με χρυσά στολίδια και φούντες. Αργότερα θα τον ξεπροβοδίσει (Ε 264) λούζοντας τον και ντύνοντας τον με είματα θυώδεα, ρούχα μυρωδάτα. Στον αποχαιρετισμό του έδωσε και το μαντήλι της, το κρήδεμνον, τον κεφαλόδεσμο που έδενε την κάρα της, να το δέσει κάτω από το στήθος του. Την ίδια περίπου στιγμή στην Ιθάκη η Πηνελόπη έβγαινε στον εξώστη του παλατιού της μπροστά στους μνηστήρες με μια υπηρέτρια δεξιά και μία αριστερά της άντα παρειάων σχομένη λιπαρά κρήδεμνα, αφου έβαλε μπροστά στο πρόσωπο της –σαν φερετζέ- το μαντήλι της.
Τα κρήδεμνα τα φορούσαν οι υψηλής τάξεως γυναίκες και κάλυπταν με αυτό το πρόσωπο τους όταν έβγαιναν από το σπίτι. Ένα τέτοιο ρίχνει η θεά Ινώ για να σώσει τον Οδυσσέα από πνιγμό (Ε 346). Όταν ο Οδυσσέα φτάνει στο νησί των Φαιάκων, λιγο πριν συναντήσει την Ναυσικά κοιμάται γυμνός, ξεβρασμένος από τα κύμματα. Λίγο πιο πέρα η Ναυσικά και οι δούλες της πετάνε τα κρήδεμνα τους για να παίξουν …μπάλα, να παίξουν δηλαδή σφαίρα.
Η χλαίνα ήταν τετράγωνη σαν κάπα. Ηταν αλεξάνεμος. Την φορούσαν οι άντρες. Την φορούσαν σον ώμο και την συγκρατούσαν με μία περόνη. Πρέπει να αξίζει πολλά γιατί ήταν έπαθλο σε αγώνες. Λέγεται κι αυτή φάρος. Χρησίμευε και ως σκέπασμα. Η χλανίς ήταν πιο λεπτή και ο τρύβων πιο άγριο. Η χλαμύδα ήταν πιο κοντή, στρατιωτική στολή. Η κατωνάκη ήταν από δέρμα ζώου. Η laena είναι μάλλον ετρουσκική χλαίνη.
Ο χιτών ήταν ανδρικό μακρύ, μέχρι τα πόδια, πουκάμισο και ο πέπλος γυναικείο. Ο ιωνικός χιτώνας ήταν από λίνο και τον φορούσαν και οι γυναίκες, αλλά έπαψε να φοριέται από άντρες την εποχή του Περικλή. Ο δωρικός ήταν μάλλινος και ήταν αμφιμάσχαλος, αλλά οι φτωχοί και οι δούλοι φορούσαν ετερομάσχαλο, εξωμίδα. Τον φορούσαν και οι Σπαρτιάτισσες. Η λέξη είναι μάλλον εβραϊκή. Σύμφωνα με μια ερμηνεία του χιτώνα στην αγγλική (robe) θα πρέπει να υποθέσουμε ότι ο χιτώνας είναι η ρόμπα των αρχαίων ή η ρόμπα των άγγλων είναι ο σημερινός χιτώνας! Η εσθής είναι απλή και απέρριτη ενδυμασία αλλά και τα ρούχα εν περιλήψει. Είναι προφανής η σχέση της εσθήτος με το βεστιάριο.
(ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ- ΜΙΛΑ ΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΩΣ E-BOOK ΣΤΟ LULU.COM)
Αν θέλουμε να βρούμε ρούχα στη μια ή την άλλη γλώσσα θα πρέπει να βρούμε πρώτα μαλλί! Το μαλλί υπάρχει στα λινά υφάσματα, υπάρχει στα μαλλιά μας και στις μπούκλες τους αλλά υπάρχει και στα πανάρχαια λάναρα που το υφαίνουν Πηνελόπες δηλαδή υφάντρες. Το μαλλί δεν υπάρχει όμως στα πρόβατα από τα οποία θα πρέπει να προέρχεται. Στα πρόβατα αλλά και τα αρνιά και ιδιαίτερα στα ερίφια θα βρούμε όμως εύκολα έριον.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως τα ρούχα, ο ράπτης, η ραφίς, η ραπτική ακόμα και η πρετ α πορτέ έχουν κοινό γράμμα το ρ που δεν είναι άλλο από ρ των προβάτων. Τα πρόβατα προυπάρχουν των ραπτών γιατί χωρίς αυτά δεν θα υπήρχε ούτε έριον ούτε ραπτική. Προιόν ραπτικής είναι τα φορέματα, τα dress, τα ρούχα, τα ράσα και τα ράματα. Δεν χρειάζεται μεγάλη δυσκολία για να βρούμε έριον σε λέξεις όπως μπέρτα, κα(μ)παρτίνα. σαρίκι, γραβάτα και ζαρτιέρα, εσάρπα. Όπως θα δούμε ακόμα και όταν δεν υπάρχει έριον στα φορέματα θα υπάρχει μαλλί όπως στα λινά υφάσματα, την χλαμύδα, το πουλόβερ –που περιέχει και το πλέξιμο- το φουλάρι, το καλσόν που καλύπτει και την κελεμπία! Αν οι υποψίες μας αποδειχτούν βάσιμες τότε πρόκειται για ένα θαύμα, μια πλεκτάνη της γλώσσας ή ένα μυστήριο ανεξήγητο.
Στην Οδύσσεια του Ομήρου ο Τηλέμαχος φτάνει στην Σπάρτη για να βρει τον Μενέλαο, τον βασιλιά, να μάθει αν ζει ο πατέρας του. Πέφτει με τον συνοδό του το Πεισίστρατο στους γάμους των παιδιών του Μενέλαου -δεν λέει ποιος είναι. Ξαφνικά όταν ο βασιλιάς που άρχισε τον Τρωικό Πόλεμο για να φέρει πίσω την γυναίκα του μιλάει για τον πατέρα του Τηλέμαχου που θα τον κλαίει ο πατέρας του και η εχέφρων Πηνελόπη, ένα δάκρυ κυλάει από βλεφάρων χάμαδις και ο γιος του Οδυσσέα σκουπίζει τα μάτια του με την πορφυρή του χλαίνη.
Τότε από τον μυρωμένο της θάλαμο που ήταν πιο ψηλά στο σπίτι βγήκε η Ελένη, η γνωστή μας η Ωραία Ελένη, ίδια η χρυσηλάκατη Αρτεμις. Η Αδρήστη της έβαλε μια ωραία πολυθρόνα και η Αλκίππη της έφερε έναν τάπητα μαλακού ερίοιο. Μια δούλη η Φυλώ έφερε έναν αργυρό τάλαρο, τον γνωστό στα σημερινά χωριά της Ηπείρου ντάλαρο, ένα πανέρι που της είχε χαρίσει η Αλκάνδρη η δάμαρ, η συνευνή αν θέλετε η γκόμενα ή το κορίτσι, το ταίρι του Πολυβίου της Θήβας της Αιγύπτου. Αυτή είχε χαρίσει στην Ελένη και μια χρυσή ρόκα και ένα αργυρό τάλαρο με χρυσά χείλη. Αυτό έφερε η Φυλώ η αμφίπολος στην Ελένη γεμάτο νήμα ομορφοδουλεμένο, και πάνω του η χρυσή ρόκα με, ιοδνεφές είρος, δηλαδή μαλλί μενεξεδένιο.
Αυτό το είρος, το έριον δεν είναι άλλο από το hair, τα μαλλιά των σημερινών άγγλων, το σκανδιναβικό har το γερμανικo-δανικό haar! Αυτό είναι μια ανακάλυψη τρομακτική όσο και είναι αλήθεια. Προτού αναρρωτηθούμε πως βρέθηκε το μαλλί που έγνεθε στην Σπάρτη η Ωραία Ελένη στην Σκανδιναβία ας βεβαιωθούμε πως είναι αυτό το ίδιο! Τα μαλλιά του Οδυσσέα σε άλλο σημείο της Οδύσσειας (Δ 150) είναι χαίται!
Στην Οδύσσεια ξανά (Σ 314) ο Οδυσσέας έχει γυρίσει στην Ιθάκη, έχει αναγνωριστεί από τον Τηλέμαχο αλλά είναι ντυμένος ως ζητιάνος και τον περιπαίζουν. Ετοιμάζεται να εξοντώσει με τον Τηλέμαχο τους μνηστήρες που στέλνουν δώρα στην Πηνελόπη πιέζοντας την να διαλέξει κάποιον για άντρα της. Εκείνη, πάει στο δωμάτιο της όπου την περιμένουν τα δώρα και οι μνηστήρες ανάβουν φωτιέςκαι το ρίχνουν στο χορό και την ιμερόεσσαν αοιδήν, το γλυκό, ερωτικό τραγούδι περιμένοντας το βράδυ. Ο Οδυσσέας το βράδυ είναι με τις δούλες γύρω από μια φωτιά με δαδιά. Αυτές φαίνεται πως τον πειράζουν καθώς του αναδεύουν την φωτιά. Εκείνος τις καλεί να πάνε στα δώματα της βασίλισσας και να γνέσουν με τις ρόκες τους μαλλί για να την ευχαριστήσουν (είρια πείκετε χερσί, του λέει)..
Φαίνεται πως καθώς ο Οδυσσέας είναι ντυμένος ζητιάνος οι τολμηρές δούλες τον πειράζουν αμοιβηδίς, πότε η μία και πότε η άλλη. Η Μελανθώ θα τον βρίσει μετά από αυτό πολύ άσχημα λέγοντας τον μωραμένο και ξεδιάντροπο, και να πάει αλλού να κοιμηθεί γιατί θα βρεθεί κανένας να τον πετάξει έξω μες τα αίματα. Η Μελανθώ αισχρώς ενένιπε (του την είπε άσχημα). Ηταν καλλιπάρηος, ωραιομάγουλη (!), όμορφη και παρότι την είχε μεγαλώσει η Πηνελόπη σαν κόρη της δεν τράβαγε και κανένα ζόρι, δεν είχε πόνο στην καρδιά με την κατάσταση της Πηνελόπης, αντίθετα Ευρυμάχω μισγέσκετο και φιλέεσκεν, δηλαδή τραβολογιόταν, κοιμόταν, έσμιγε με τον Ευρύμαχο - έναν από τους μνηστήρες.
Αυτή η σκηνή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για το γνέσιμο, τα ήθη της εποχής και το ρόλο του ερίου στην Ιστορία. Ενδιαφέρον έχει και η απάντηση που έδωσε ο πολήμυτις ζητιάνος –Οδυσσέας σ αυτό το αναιδές πορνίδιο. Την κύτταξε υπόδρα και της είπε: “ή τάχα Τηλεμάχω ερέω, κύον, οι’ αγορεύεις, κείσ’ ελθών, ίνα σ΄αύθι δια μελεϊστί τάμησιν” που μπορεί και να σημαίνει. “Τώρα θα δεις σκύλα, πάω στον Τηλέμαχο να του πω τι λες να σε κάνει κομματάκια”. Πράγμα που τις έκανε να τρομάξουν και να φύγουν.
Το γεγονός ότι οι δούλες γελάσαν μετά από αυτό που τους είπε ο Οδυσσέας κοιττάζοντας η μία την άλλη μπορει και να σημαίνει πως είπε κάτι κακό, δηλαδή σαν “πήγαινε να παίξεις με την ρόκα σου”. Αλλωστε η κατάσταση είναι τεταμένη και οι βρισιές έρχονται και πάνε. Λίγο αργότερα ο Ευρύμαχος θα τον βρίσει θυμωμένος.
Το μαλλί των μαλλών είναι μαλακό τα μάλα
Το έριον ή αν θέλετε το hairιον, που υπάρχει όπως είδαμε στα φορέματα φαίνεται να έχει μια ουσιαστική διαφορά από τον μαλλόν, το μαλλίον που είναι πιο …μαλακό! Το έριον, η έρις, η Ερινύς περιέχουν την οργή του ρ την σκληρότητα της τρίχας του τράγου και του κριού που δεν είναι μαλακές όσο οι μπούκλες. Τόσο οι μπούκλες όσο και η κάλτσες αλλά και η κελεμπία, το καλσόν και τα ρούχα που καλύπτουν θα μας οδηγήσουν μέσα από τον απίστευτο – και διεθνή- συνειρμό της γλώσσας στην κλωστή και από κει στο ρήμα κλώθω που σημαίνει γνέθω από όπου και το γνέμα, το νήμα από το οποίο προέρχονται τα ενδύματα. Αλλωστε όταν ντύνουμε καλύπτουμε κάτι.
Το ντύσιμο υπάρχει στο dress αλλά με περισσότερη σαφήνεια υπάρχει το κλώθω στα αγγλικά cloth-s! Tα ρούχα ως καλλύμματα θα βρεθούν στην γερμανικής ως kleidurg, στην σουηδική ως klader, την δανική ως klaedning και την νορβηγική ως klending. H Κλωθώ, κλώθει όπως η κλώσσα το νήμα, την κλωστή της ζωής! Είναι μία από τις τρεις Μοίρες και γνέθει το παρόν όπως η Λάχεσις όσα έλαχαν σο παρελθόν και η Ατροπος όσα δεν γνωρίζουμε, τα μέλλοντα.
Το μαλλίον μαλλάσεται και είναι μαλακό. Η μαλακία είναι η μαλακότης αλλά και το αναφλάν –μαλλάσειν- το αιδοίον. Αυτή την μαλακότητα θα την βρούμε και στην γαλήνη της θάλασσας που είναι επίσης μαλακία. Το μαλάκιον ή μαλακόν είναι απαλό ρούχο. Αυτή η απαλότητα υπάρχει στα λινά ρούχα, την χλαίνη, την χλαμύδα αλλά και το σλιπ, την φανέλλα τις κάλτσες, το κολάν. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι πως οι λέξεις μάλα, μάλιστα, μάλλον έχουν την έννοια του πολύ με τον ίδιο τρόπο που το αχώριστο μόρον ερι- επιτεινουν, μεγαλώνουν την έννοια των λέξεων στο οποίο προστίθεται ερι-τιμος, εριθηλής, ερικυδής (έχων μεγάλη δόξα) , εριβρεμέτης, ο Δίας όταν θυμώνει και βροντάει με δύναμη.
Την σκληρότητα, την σφοδρότητα και την αγριάδα, την τραχύτητα του ερίου θα την συναντήσουμε και σε λέξεις όπως ο έριθος, ο εργάτης, ο γεωργός, τον έρινο, τον άγριο βασιλικό, τον ερινεό που είναι η αγριοσυκιά αλλά βέβαια και την έριδα. Η έρις υποκρύπτεται και στην λέξη έρως που δεν είναι μια απλή αγάπη ή θέληση που υπάρχει στην φιλία και το φιλώ αλλά σφοδρό, ένθερμο πάθος κυρίως σαρκικό, υπερβολική χαρά στον Αίαντα του Σοφοκλή και ανίκητος στην Αντιγόνη. Στον Αισχύλο (Χοηφόροι 600) υπάρχει ένας θηλυκρατής απέρωτος έρως που μπορεί και να σημαίνει πως “της γυναίκας η καρδιά είναι μια άβυσσος”, αφού “ο πόθος, ο έρωτας της γυναίκας είναι απέρωτος, ακράτητος τόσο στα θηρία όσο και στους ανθρώπους (κνωδάλων τε και βροτών). Ακόμα και το ρήμα ερώ θα πρέπει να σημαίνει πιο δυνατή, έντονη ομιλία από το ομιλώ ή τα λέγω.
Από μαλλί ήταν και οι χιτώνες των ελλήνων που φορούσαν κάτω από την χλαίνη. Η χλαίνα ήταν πιο βαρύ ρούχο μανδύας, πανωφόρι. Στην Οδύσσεια (Ε232) η Καλυψώ χαίρεται τον έρωτα με τον Οδυσσέα σε μια σπηλιά πριν εκείνος φύγει.Η Καλυψώ είναι μία νύμφη, κόρη του Ατλαντα και ονομάστηκε έτσι επειδή τον έκρυψε στην νήσο Ωγυγία. Όταν έρχεται η ροδοδάχτυλη αυγή ο ο Οδυσσέας φόρεσε τον χιτώνα του και την χλαίνη του και κείνη έννυτε αργύφεον φάρος, ένα μακρύ άσπρο φόρεμα, λεπτό και χαρίεν με ζώνη στη μέση και χρυσή καλύπτρην εφύπερθε στο κεφάλι, ένα είδος μαντηλιού από λεπτό ύφασμα που έπεφτε στους ώμους και λεγόταν και κρήδεμνον.
Η ζώνη πρέπει να ήταν από δέμα διακοσμημένη με χρυσά στολίδια και φούντες. Αργότερα θα τον ξεπροβοδίσει (Ε 264) λούζοντας τον και ντύνοντας τον με είματα θυώδεα, ρούχα μυρωδάτα. Στον αποχαιρετισμό του έδωσε και το μαντήλι της, το κρήδεμνον, τον κεφαλόδεσμο που έδενε την κάρα της, να το δέσει κάτω από το στήθος του. Την ίδια περίπου στιγμή στην Ιθάκη η Πηνελόπη έβγαινε στον εξώστη του παλατιού της μπροστά στους μνηστήρες με μια υπηρέτρια δεξιά και μία αριστερά της άντα παρειάων σχομένη λιπαρά κρήδεμνα, αφου έβαλε μπροστά στο πρόσωπο της –σαν φερετζέ- το μαντήλι της.
Τα κρήδεμνα τα φορούσαν οι υψηλής τάξεως γυναίκες και κάλυπταν με αυτό το πρόσωπο τους όταν έβγαιναν από το σπίτι. Ένα τέτοιο ρίχνει η θεά Ινώ για να σώσει τον Οδυσσέα από πνιγμό (Ε 346). Όταν ο Οδυσσέα φτάνει στο νησί των Φαιάκων, λιγο πριν συναντήσει την Ναυσικά κοιμάται γυμνός, ξεβρασμένος από τα κύμματα. Λίγο πιο πέρα η Ναυσικά και οι δούλες της πετάνε τα κρήδεμνα τους για να παίξουν …μπάλα, να παίξουν δηλαδή σφαίρα.
Η χλαίνα ήταν τετράγωνη σαν κάπα. Ηταν αλεξάνεμος. Την φορούσαν οι άντρες. Την φορούσαν σον ώμο και την συγκρατούσαν με μία περόνη. Πρέπει να αξίζει πολλά γιατί ήταν έπαθλο σε αγώνες. Λέγεται κι αυτή φάρος. Χρησίμευε και ως σκέπασμα. Η χλανίς ήταν πιο λεπτή και ο τρύβων πιο άγριο. Η χλαμύδα ήταν πιο κοντή, στρατιωτική στολή. Η κατωνάκη ήταν από δέρμα ζώου. Η laena είναι μάλλον ετρουσκική χλαίνη.
Ο χιτών ήταν ανδρικό μακρύ, μέχρι τα πόδια, πουκάμισο και ο πέπλος γυναικείο. Ο ιωνικός χιτώνας ήταν από λίνο και τον φορούσαν και οι γυναίκες, αλλά έπαψε να φοριέται από άντρες την εποχή του Περικλή. Ο δωρικός ήταν μάλλινος και ήταν αμφιμάσχαλος, αλλά οι φτωχοί και οι δούλοι φορούσαν ετερομάσχαλο, εξωμίδα. Τον φορούσαν και οι Σπαρτιάτισσες. Η λέξη είναι μάλλον εβραϊκή. Σύμφωνα με μια ερμηνεία του χιτώνα στην αγγλική (robe) θα πρέπει να υποθέσουμε ότι ο χιτώνας είναι η ρόμπα των αρχαίων ή η ρόμπα των άγγλων είναι ο σημερινός χιτώνας! Η εσθής είναι απλή και απέρριτη ενδυμασία αλλά και τα ρούχα εν περιλήψει. Είναι προφανής η σχέση της εσθήτος με το βεστιάριο.
(ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ- ΜΙΛΑ ΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΩΣ E-BOOK ΣΤΟ LULU.COM)
Facebook © 2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου